Ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν πραγματοποίησε επιτέλους την πολυσυζητημένη και καθυστερημένη επίσκεψή του στην Τουρκία. Σύμφωνα με τον τουρκικό Τύπο, σκοπός της επίσκεψης Πούτιν ήταν ο διάλογος για την διακρατική συνεργασία στον οικονομικό τομέα.
Η συζήτηση για πολιτικά θέματα ή παρουσιάστηκε από τον Τύπο ως δευτερεύουσα ή αγνοήθηκε εντελώς. Στην πραγματικότητα, όμως, οι δύο ηγεσίες συζήτησαν τόσο τα θετικά σημεία της συνεργασίας τους όσο και τα σημεία προστριβής τους, τα οποία είναι αρκετά.
Το πιο σημαντικό από αυτά είναι προφανώς η κρίση της Συρίας. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η επίσκεψη του Ρώσου Προέδρου πραγματοποιήθηκε αφού ο Τούρκος Πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συναντήθηκε με την Αμερικανίδα υπουργό Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον και τον τότε υπουργό Εξωτερικών του Ιράν Aλί Ακμπάρ Σαλεχί. Αυτό υποδηλώνει τον σημαντικό ρόλο που κατέχει η Τουρκία στην επίλυση του ζητήματος της Συρίας. Πριν, όμως, από την επίσκεψη του Πούτιν, ο Ερντογάν δήλωσε ακριβώς το ίδιο για τον ρόλο της Ρωσίας: "Η Ρωσία είναι το κλειδί για την επίλυση του προβλήματος των 20μηνων συγκρούσεων στη Συρία".
Πούτιν και Ερντογάν τόνισαν από κοινού ότι οι στόχοι της πολιτικής τους όσον αφορά τη Συρία είναι οι ίδιοι, αλλά το σκεπτικό του πώς θα εφαρμοστεί η πολιτική αυτή είναι διαφορετικό. Και οι δύο πολιτικοί αρκέστηκαν στο να εκφράσουν τη λύπη τους για το θέμα αυτό. Η Ρωσία επιμένει σε μια ειρηνική μεταβίβαση της εξουσίας στη Συρία, ενώ η Τουρκία υποστηρίζει την άμεση καθαίρεση της νόμιμα εκλεγμένης κυβέρνησης με τη χρήση στρατιωτικής βίας.
Οι σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας επιδεινώθηκαν αφού τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη καθήλωσαν ένα επιβατικό αεροπλάνο της Syrian Airlines που μετέφερε ρωσικό φορτίο. Το φορτίο επρόκειτο να παραδοθεί σε έναν πελάτη ρωσικής εταιρείας με καθ’ όλα νόμιμες διαδικασίες. Στη συνέχεια, με αφορμή το γεμάτο πρόγραμμά του, ο Πρόεδρος Πούτιν ανέβαλε την επίσκεψή του στην Τουρκία, η οποία επρόκειτο κανονικά να λάβει χώρα στα μέσα Οκτωβρίου. Τα τουρκικά ΜΜΕ έγραψαν τότε ότι ο Πούτιν είχε καθυστερήσει την επίσκεψή του λόγω προβλημάτων υγείας, μια δικαιολογία που προφανώς ήταν πολύ βολική για την Τουρκία.
Κάποιοι Τούρκοι αναλυτές πιστεύουν ότι οι σχέσεις με την Τουρκία είναι πολύ πιο σημαντικές για την Ρωσία από ό, τι οι σχέσεις της με τη Συρία. Πράγματι, η Τουρκία είναι μεγάλος καταναλωτής ρωσικού φυσικού αερίου, και η Ρωσία είναι η μεγαλύτερη αγορά για τις τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες. Το διμερές εμπόριο μεταξύ τω δύο χωρών αυξάνεται ραγδαία. Κατά τα προσεχή έτη, θα αυξηθεί από 32 δισεκατομμύρια δολάρια το 2011 σε 100 δισεκατομμύρια δολάρια. Επίσης, η Ρωσία αποφάσισε να επενδύσει πλήρως στην κατασκευή του πρώτου πυρηνικού σταθμού στην Τουρκία. Το έργο είναι ύψους 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων, και το 25% του ποσού θα χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Υπάρχουν και άλλα επιτυχημένα έργα. Για παράδειγμα, η ρωσική χαλυβουργική Magnitogorsk έχτισε μια μονάδα χαλυβουργίας στην τουρκική πόλη Αλεξανδρέττα με χωρητικότητα 2,3 εκατ. τόνους χάλυβα. Ως επιστέγασμα όλων αυτών, στις 2 Δεκεμβρίου η αυτοκινητοβιομηχανία GAZ εγκαινίασε μονάδα συναρμολόγησης φορτηγών Gazelle στην Τουρκία.
Ωστόσο, η Ρωσία έχει ισχυρά συμφέροντα και στη Συρία. Χιλιάδες Ρώσοι πολίτες διαμένουν στη Συρία, έχουν υπογραφεί διμερείς αμυντικές συμφωνίες δισεκατομμυρίων δολαρίων και από το 1970 η Ρωσία διατηρεί μια στρατιωτική βάση, την οποία σήμερα η Τουρκία απειλεί να καταστρέψει. Επιπλέον, η Ρωσία ανησυχεί για την στρατιωτικοποίηση της Τουρκίας στα σύνορα με τη Συρία με την προβλεπόμενη ανάπτυξη νατοϊκών πυραυλικών συστημάτων Patriot, επειδή το βεληνεκές τους δίνει την δυνατότητα να χτυπήσουν και την Ρωσία.
Ο Πούτιν μίλησε ειρωνικά στον Ερντογάν, αλλά συγχρόνως εξέφρασε τις ανησυχίες του.
«Όσον αφορά τα συστήματα Patriot, κατ’ αρχάς, δεν είναι τα καλύτερα στον κόσμο, και δεύτερον, συμμεριζόμαστε τις ανησυχίες της Τουρκίας σε σχέση με τα γεγονότα στα σύνορα. Κατανοούμε τα συναισθήματα τόσο της τουρκικής κυβέρνησης όσο και του τουρκικού λαού, αλλά ζητούμε αυτοσυγκράτηση, διότι η δημιουργία πρόσθετων ευκαιριών στα σύνορα περιπλέκει την κατάσταση», τόνισε ο Ρώσος πρόεδρος σε κοινή συνέντευξη Tύπου μετά τη συνάντηση με τον Ερντογάν.
Ο Πούτιν πρόσθεσε ότι δεν χρειάζεται να είναι κάποιος ειδικός για να καταλάβει ότι η Συρία δεν πρόκειται να επιτεθεί τους γείτονές της. «Είναι κάτι εξωπραγματικό», είπε.
Ωστόσο, όλα δείχνουν ότι η Τουρκία χρειάζεται αυτά τα συστήματα όχι για τους Σύριους, αλλά για την καταστολή των Κούρδων ανταρτών, που δραστηριοποιούνται κατά μήκος της απόστασης των 700 χιλιομέτρων που εκτείνονται τα σύνορά της με τη Συρία.
Ως εκ τούτου, είναι μάλλον απίθανο να αρνηθεί η Τουρκία την ανάπτυξη αυτών των πυραύλων. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο Ερντογάν είχε δηλώσει νωρίτερα ότι τα σχέδια της Τουρκίας να ενισχύσει την άμυνά της δεν αφορούν τη Ρωσία.
Το κύριο ζήτημα, ωστόσο, που εξακολουθεί να απασχολεί πολλούς είναι το εξής:
Εγκατέλειψε ο Πούτιν τον Άσαντ στο έλεος της Δύσης, ναι ή όχι;
Ας δούμε τι είπε ο ίδιος ο Πρόεδρος Πούτιν πάνω σ’ αυτό:
"Ξέρετε, δεν είμαστε θύλακες προστασίας του συριακού καθεστώτος. Το έχω τονίσει αυτό πολλές φορές στο παρελθόν. Δεν είμαστε συνήγοροι της σημερινής συριακής ηγεσίας. Άλλο είναι το μέλημά μας: τι θα συμβεί στο μέλλον; Δεν θέλουμε να επαναλάβουμε λάθη που έγιναν, κατά τη γνώμη μας, στο πρόσφατο παρελθόν. Ας θυμηθούμε το πόσο ενεργά η δυτική κοινότητα στήριξε τους μισθοφόρους αντάρτες στη Λιβύη. Ποιος θα μπορούσε να φανταστεί ότι τα ίδια αυτά άτομα τα οποία η Δύση υποστήριξε θα μετέτρεπαν την κατάσταση εκεί σε τραγωδία, με αποκορύφωμα τη δολοφονία του Πρέσβη των Ηνωμένων Πολιτειών; Πριν κάνουμε οποιαδήποτε κίνηση, θα πρέπει να σκεφτόμαστε προκαταβολικά πού μπορεί να οδηγήσει", δήλωσε ο Πούτιν.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Πρόεδρος δεν είπε: «Η Ρωσία δεν υποστηρίζει τον Μπασάρ αλ-Άσαντ». Όλες οι διατυπώσεις είναι ανοιχτές σε ερμηνείες, αλλά, στην πραγματικότητα, ήταν ακριβείς: η Ρωσία δεν είναι ούτε συνήγορος, ούτε δικαστής του Άσαντ. Η Ρωσία έχει τα δικά της συμφέροντα στη Συρία, και θα τα υπερασπιστεί όπως ακριβώς κάνει και η νόμιμα εκλεγμένη κυβέρνηση της χώρας αυτής. Αυτό ακριβώς πιστεύει και η Δύση όσον αφορά τη στάση της Ρωσίας απέναντι στη Συρία.
Ο Πούτιν δήλωσε ότι η χώρα του δεν είναι σε θέση να δώσει εγγυήσεις για τις προθέσεις του ηγέτη της Συρίας. Ωστόσο, αυτό δεν εμποδίζει τη Ρωσία να διατηρεί «κανονικές σχέσεις συνεργασίας» μαζί του. Και αυτό ήταν το σημείο όπου ο Πούτιν υπαινίχθηκε, με αινιγματικό για κάποιους τρόπο, κάποιες νέες ιδέες όσον αφορά το ζήτημα της Συρίας.
Ίσως να πρόκειται για την επιλογή, η οποία αποκλείει μια στρατιωτική επέμβαση στη Συρία, ενώ ο Άσαντ θα παραμείνει στην εξουσία για μια μεταβατική περίοδο με την υποστήριξη της Τουρκίας, του Ιράν και της Ρωσίας. Ο Ερντογάν πρότεινε να δημιουργηθεί μια επιτροπή με αυτό το σκεπτικό πριν από ένα μήνα κατά τη συνάντηση με τον Ιρανό πρόεδρο Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ στο Μπακού.
Κάτι τέτοιο θα ήταν ευεργετικό για την Τουρκία, αφού αφ’ ενός δεν επιβαρύνει το κουρδικό πρόβλημα και αφ’ ετέρου ενισχύει την ηγετική θέση της Τουρκίας στην περιοχή. Αλλά είναι ευεργετικό και για τη Ρωσία, καθώς δίνει πνοή στην συριακή κυβέρνηση να εξακολουθήσει το έργο της. Συγχρόνως, το Ιράν θα μπορούσε να διατηρήσει την Σιιτική του ζώνη.
Το Κατάρ και η Δύση θα μείνουν εκτός παιχνιδιού, αλλά αυτό είναι δικό τους πρόβλημα.
Πηγή: Ας Μιλήσουμε Επιτέλους
Σχολιάστε:
